Ból zęba - rodzaje

Można wyróżnić kilka rodzajów bólu zęba. Szczególną uwagę należy zwrócić na ból zęba, który pojawił się samoistnie, bez bodźców drażniących, takich jak np.: spożywanie zimnych pokarmów czy uciskanie przy nagryzaniu. Jednym z przykładów jest ból świeży, czyli taki, który pojawił się po raz pierwszy w danym zębie. Jego intensywność może być różna i utrzymuje się około 2 dni. Ustąpienie nie oznacza jednak, że wszystko wróciło do normy. Procesy chorobowe w zębie nadal się toczą, tylko bezboleśnie.

Ból zęba pojawiający się po raz drugi, niekiedy po długiej przerwie, powinien być już ostatnim sygnałem alarmowym. W początkowej fazie stanu zapalnego mogą występować intermisje (przerwy między epizodami bólu). Ból zęba ciągły z remisjami (czyli zmianami nasilenia bólu) przypisuje się stanom bardziej zaawansowanym.

Pacjenci skarżą się również na bóle nocne, które uniemożliwiają spokojny sen. Dzieje się tak przez położenie ciała w pozycji poziomej. Zwiększa się wtedy dopływ krwi do głowy. Może on pojawiać się zarówno we wczesnych, jak i w późnych stadiach choroby.

Kolejnym przykładem jest ból tętniący. Pacjenci mają wówczas wrażenie, że pulsowanie występuje równomiernie z biciem serca. Taki rodzaj dolegliwości jest obecnym przy wysięku ropnym w okolicy chorego zęba.

Jednym z najbardziej dokuczliwych jest jednak ból promieniujący zęba. Czasami pacjenci są w stanie odnieść się jedynie do strony, po której występuje ból. Niestety w wyniku promieniowania, określenie czy chodzi o szczękę, czy żuchwę nie zawsze jest możliwe. Z reguły bóle pochodzące od zębów górnych promieniują do oka bądź skroni. Z kolei dolegliwości z zębów żuchwy promieniują do ucha, potylicy i szyi. Zawsze dobrze jest dokładnie potwierdzić źródło bólu, szczególnie w takich przypadkach. 

Co zrobić jak boli ząb?

Niestety nie ma magicznej tabletki na wyleczenie zęba. W razie pojawienia się jakichkolwiek dolegliwości bólowych powinno się jak najszybciej udać do lekarza-dentysty. Oczywiście można pomóc sobie tabletką przeciwbólową. Jest to jednak rozwiązanie tymczasowe. Tabletki mogą zamaskować ból zęba, ale należy pamiętać, że działają one objawowo i krótkotrwale. Pojawienie się bólu zęba świadczy o toczących się w nim procesach zapalnych. Zlekceważenie go może doprowadzić do nieprzyjemnych konsekwencji. Należy mieć również na uwadze, że ustąpienie bólu zęba nie oznacza zniknięcia problemu. Nawet krótki epizod bólu samoistnego powinien być dla nas sygnałem, że coś złego się dzieje i należy to skontrolować. Im wcześniej zgłosimy się do gabinetu stomatologicznego, tym lepiej dla nas. Wcześniejsze rozpoznanie problemu i rozpoczęcie działania zwiększa prawdopodobieństwo udanego leczenia.

Ból zęba wynikający z próchnicy

Próchnica jest najczęściej występującą chorobą zębów, spowodowaną wtargnięciem bakterii do ich tkanek. Miazga, wypełniająca środek zęba, zawiera naczynia krwionośne i nerwy. To właśnie ona odpowiada za powstawanie dolegliwości bólowych. Dzieje się tak, gdy penetracja bakterii jest już bardzo głęboka i bliska miazgi. Próchnica może być też wyczuwalna, zanim pojawi się ból zęba. Prowadzi ona do ubytku tkanek zęba, czyli tzw. „dziury”. Są to zmiany wyczuwalne językiem, a także widoczne podczas szczotkowania zębów. Jeżeli zaczniemy zauważać jakiekolwiek nieprawidłowości, sugerujące toczący się proces próchnicowy, konieczna jest wizyta w gabinecie stomatologicznym. Lekarz-dentysta po dokładnym zbadaniu i postawieniu diagnozy może przejść do leczenia. Polega ono na oczyszczeniu zęba z bakterii i odtworzeniu utraconych tkanek. Należy mieć jednak na uwadze, że nie w każdym przypadku postępowanie jest takie samo. Wszystko zależy od tego w jakim stopniu zaawansowania jest chory, bolący ząb.

Ból zęba z powodu nadwrażliwości

Ból zęba nie musi być jednak zawsze spowodowany próchnicą. Czasami mamy do czynienia z nadwrażliwością. Obserwuje się ją przy starciach twardych tkanek zęba (szkliwa i zębiny). Ostry, krótki ból zęba pojawia się najczęściej w momencie spożywania zimnych, słodkich, słonych czy kwaśnych pokarmów. Może pojawiać się także podczas szczotkowania, po zabiegu usunięcia kamienia nazębnego, w wyniku urazu zębów lub w następstwie ich wybielania. Jakie są sposoby na bóle zębów spowodowane nadwrażliwością? Na początek należy wyeliminować czynniki, które mogły wywołać ten stan. Zmiana nawyków żywieniowych, m.in. ograniczenie kwaśnych pokarmów i soków owocowych. Zwrócenie uwagi na prawidłowe nawyki higieniczne, używanie szczoteczki z miękkim włosiem i prawidłowy sposób szczotkowania. Następnie można przejść do profesjonalnych zabiegów w gabinecie stomatologicznym. Najczęściej stosowanymi preparatami w przypadku nadwrażliwości są pasty, płukanki czy żele zawierające fluor. Jeśli ból zęba spowodowany jest ich znacznym starciem, można pokryć je wypełnieniem. Odtwarza ono utracone twarde tkanki zęba i stanowi izolację przed drażniącymi czynnikami zewnętrznymi.  

Choroba okluzyjna, a ból zęba

W przebiegu choroby okluzyjnej możemy wyróżnić bóle pochodzące od mięśni (mialgia) lub tkanek budujących staw skroniowo-żuchwowy (atralgia). Pacjent z reguły jest w stanie zróżnicować dyskomfort w obrębie mięśni czy tkanek twardych. Należy jednak pamiętać, że miejsce odczuwania bólu nie zawsze musi się pokrywać z lokalizacją jego źródła. Zdarzają się przypadki, że pozornie zdrowe zęby wywołują dolegliwości bólowe właśnie w chorobie okluzyjnej. Jest to często spowodowane ich przeciążeniem np. w przypadku bruksizmu, czyli zgrzytania zębami. Dlatego bardzo ważne jest dokładne wykonanie badania podmiotowego, przedmiotowego oraz badań dodatkowych m.in. zdjęcia RTG.

Znając przyczynę bólu można rozpocząć leczenie. Czyli w miarę możliwości wyeliminować czynnik wywołujący dolegliwości. I w zależności od charakteru choroby, wybrać adekwatne leczenie przyczynowe.

Ból zęba spowodowany wyrzynającymi się ósemkami

Ósemki są bardzo częstym powodem bólu w obrębie jamy ustnej. Ostatnie zęby w łuku nie zawsze mają wystarczającą ilość miejsca. Zdarzają się przypadki, że „napierają” one na cały łuk zębowy i ból zęba odczuwany jest np. w przedtrzonowcu, który jest zdrowy. W wielu przypadkach dostęp do trzecich zębów trzonowych jest utrudniony, co przeszkadza w ich oczyszczaniu. Może wytworzyć się kieszonka dziąsłowa, czyli pogłębiony rowek pomiędzy dziąsłem, a zębem. Manifestuje się ona krwawieniem i bólem dziąsła, który nie zawsze jest możliwy do odróżnienia z bólem zęba. W takich przypadkach wskazane jest udać się do lekarza-dentysty, który zdecyduje czy zęby mądrości kwalifikują się do ekstrakcji, czyli usunięcia. Słowo ekstrakcja również kojarzy się z bólem. Nie ma się jednak czego obawiać. Zabiegi są wykonywane w znieczuleniu miejscowym. Dolegliwości poekstrakcyjne też nie są rutyną. Wszystko zależy od kondycji ogólnej pacjenta, stanu zapalnego zęba usuniętego, a także predyspozycji indywidualnych oraz stosowania się do zaleceń po zabiegu. W razie konieczności lekarz przepisze odpowiednie leki, które uśmierzą ból i nie zakłócą codziennego funkcjonowania.

Ból zęba z powodu chorób przyzębia

Choroba przyzębia jest kolejnym problemem powodującym bóle zębów. W tym schorzeniu dochodzi do obniżenia poziomu kości, a co za tym idzie szyjek zębowych. Dochodzi wtedy do odsłonięcia części korzenia i powstania, opisanej wcześniej, nadwrażliwości. Również w tym przypadku mogą rozwinąć się kieszonki przyzębne. Pierwszym objawem jest krwawienie dziąseł podczas szczotkowania. Jeżeli zauważymy taki objaw, nie czekajmy na pojawienie się bólu zęba. Jak najszybciej udajmy się do gabinetu stomatologicznego na kontrolę i nie dopuśćmy do rozwoju zapalenia.

Co pomoże na ból zęba?

Odpowiedzią na ostry ból zęba mogą być leki przeciwbólowe. Jednak ich działanie, niezależnie od przyczyny, nie jest długotrwałe i konieczne jest profesjonalne leczenie. Lekarstwa mogą jedynie ukoić ból i czasowo przynieść ulgę. Na rynku dostępnych jest wiele różnych tabletek przeciwbólowych. Jak wybrać taką, która załagodzi ból zęba, do momentu wizyty w gabinecie stomatologicznym? Najlepiej jest zacząć od środków zawierających paracetamol albo ibuprofen. Jeżeli nie będą one przynosiły zamierzonego efektu, można sięgnąć po silniejsze leki z ketoprofenem. Trzeba mieć jednak na uwadze, że zbyt długie stosowanie leków przeciwbólowych może mieć swoje konsekwencje. Również dlatego tak istotna jest jak najszybsza konsultacja z lekarzem w razie pojawienia się bólu zęba.

Dlaczego nie można czekać aż ból zęba sam przejdzie?

Pojawienie się bólu zęba czy bólu w obrębie jamy ustnej należy bezzwłocznie podjąć działanie i nie czekać, aż samo przejdzie. Zgłaszając się do lekarza, wykonywany jest szereg badań. Mają one na celu znalezienie przyczyny dolegliwości bólowych czy dyskomfortu w obrębie narządu żucia. Zdarza się, że w testach diagnostycznych nie ma oznak komponenty bakteryjnej. W skrócie oznacza to, że ból pomimo, że odczuwany jest w obrębie zębów, tak naprawdę nie jest spowodowany próchnicą. Dalsze różnicowanie może potwierdzić lub wykluczyć m.in.: wyrzynanie się zębów mądrości, dolegliwości pochodzące z przyzębia, chorobę okluzyjną czy nadwrażliwość. Każda z tych przypadłości wymaga innego leczenia. Nie jesteśmy w stanie poradzić sobie z nimi sami, w domu. Konieczne jest profesjonalne podejście do problemu. Nie powinniśmy się również zwieść, gdy ból zęba ustąpi. Nie jest to bowiem oznaka „wyleczenia”, a jedynie „wyciszenia” toczącego się procesu chorobowego, który prędzej czy później się ujawni. Stosowanie leków przeciwbólowych jest jednie rozwiązaniem tymczasowym. Zarówno dla zdrowia jamy ustnej, jak i ogólnego nie powinniśmy zbyt długo ich przyjmować. Ból zęba musi być skontrolowany przez lekarza-dentystę. A im wcześniej możemy rozpocząć leczenie, tym dostaniemy lepszy efekt końcowy.