Co oznaczają białe plamki na zębach?
By odpowiedzieć na pytanie co oznaczają białe plamki na zębach, niezbędne będzie przypomnienie budowy zęba. Ząb bowiem nie składa się wyłącznie z korony (białej części) i znajdującego się w dziąśle korzenia, ale tuż pod nimi ukrywają się niezwykle ciekawe tkanki. Chociażby bogato unerwiona i unaczyniona miazga, która stanowi „serce” zęba. To ona daje mu życie, odżywiając i tym samym przekazując mu niezbędne substancje odżywcze. Miazga jest niezwykle wrażliwa na wszelkie czynniki zewnętrzne, z racji czego jest szczelnie pokryta warstwą zębiny i najtwardszej tkanki w naszym organizmie – szkliwa. Szkliwo zębów w 95% składa się ze związków nieorganicznych, mianowicie kryształków fosforu i wapnia oraz (w mniejszym stopniu) z potasu, magnezu czy sodu. Pozostałe 5% to natomiast woda i związki organiczne. I teraz przechodzimy do meritum. Gdy dostarczymy naszemu organizmowi za dużo bądź za mało tychże pierwiastków i ich równowaga zostanie zachwiana, zęby sygnalizują nam to w postaci białych przebarwień na zębach.
Białe plamy na zębach – niedobór wapnia
Białe plamki na zębach, które pojawiły się nagle, świadczą najczęściej o niedoborze wapnia. Pierwiastek ten odpowiedzialny jest za mineralizację, czyli utwardzanie naszych kości i zębów. Do odwapnienia szkliwa przyczyniają się bakterie pomieszkujące w płytce nazębnej, dlatego ma ono na ogół miejsce przy samych dziąsłach i na powierzchniach między zębami. Białe przebarwienia na zębach wynikające z niedoboru wapnia świadczą o stanie przedpróchnicowym, dlatego nie należy ich w żadnym wypadku bagatelizować. Wspomniane białe plamy na zębach są nieprzezierne, o szorstkiej powierzchni i mętnokredowym kolorze. Jeżeli stomatolog nie zainterweniuje w porę, małe, białe plamki na zębach początkowo widoczne jedynie po osuszeniu szkliwa, z czasem przemienią się w ciemne, brunatne plamy. Zaawansowana próchnica może doprowadzić do rozpadu zębiny i dosięgnąć miazgi zęba, co rodzi już konieczność leczenia kanałowego i może nieść za sobą ryzyko utraty zęba. Warto wspomnieć, że odwapnienie czyli demineralizacja szkliwa to również częsta przypadłość osób noszących aparat ortodontyczny. Dochodzi do niej w wyniku niedokładnego usuwania płytki nazębnej spomiędzy zamków i ligatur aparatu.
Białe plamki na zębach – fluoroza
Jeżeli białe przebarwienia na zębach dotyczą mleczaków, a dziecko posiada je już od dawna, najprawdopodobniej jest to fluoroza. Fluor, podobnie jak wapń, odpowiedzialny jest za mineralizację naszych zębów. Wykazuje również niezwykłą skuteczność w zwalczaniu bakterii próchnicowych, dlatego znaleźć go można w wielu pastach do zębów i płynach do płukania jamy ustnej. Pierwiastek ten obecny jest także w naszym otoczeniu, chociażby w wodzie z kranu, herbacie czy w rybach. W przypadku dostarczenia nadmiernej ilości fluoru do organizmu może pojawić się fluoroza, stanowiąca zaburzenie rozwojowe szkliwa zębów. Przypadłość ta nie osłabia jednak szkliwa, a jej objaw jakim są białe plamki na zębach stanowi jedynie defekt estetyczny. Fluoroza w szczególności zagrażać może maluchom, które przed pojawieniem się zębów stałych otrzymały zbyt dużą suplementację fluoru np. w postaci kropelek doustnych. Jej stopień zaawansowania zależy od wieku dziecka, przyjętej dawki fluoru i czasu ekspozycji na niego. I tak, fluoroza wątpliwa cechuje się białymi plamkami występującymi na niewielkiej powierzchni zęba, fluoroza umiarkowana brązowymi przebarwieniami na zębach, natomiast fluoroza ciężka – niedorozwojem szkliwa, zmienionym kształtem zęba z licznymi bruzdami i dołkami na powierzchni oraz brunatnymi plamkami.
Białe plamy na zębach – hipoplazja szkliwa
Białe przebarwienia na zębach mogą również świadczyć o tzw. hipoplazji szkliwa, czyli o jego niedorozwoju. Dochodzi do niego w sytuacji, gdy z winy błędów dietetycznych bądź zaburzeń układu pokarmowego organizm nie otrzymuje wystarczających ilości substancji odżywczych. Dzieje się tak w przypadku niedoboru wapnia, magnezu i fluoru oraz witamin A, C, D i K. Hipoplazja szkliwa może również wynikać z przebytych chorób zakaźnych wieku dziecięcego (m.in. różyczka, odra, szkarlatyna czy krztusiec) bądź chorób gruczołów wydzielniczych (trzustki, przysadki mózgowej czy tarczycy). Białe plamy na zębach powstałe w wyniku niedorozwoju szkliwa mogą również stanowić efekt uboczny stosowania niektórych lekarstw oraz świadczyć o chorobie trzewnej, czyli celiakii. Warto wiedzieć, że ryzyko hipoplazji szkliwa jest największe w pierwszych latach życia malucha, gdy dopiero tworzą się zęby stałe. Początkowo nie są odpowiednio zmineralizowane, przez co łatwo ulegają erozji, są bardziej kruche oraz podatne na próchnicę czy nadwrażliwość. Z racji tego niedorozwój szkliwa uznaje się za stan wymagający specjalistycznego leczenia stomatologicznego.
Białe plamy na zębach – leczenie
O ile białe przebarwienia na zębach mlecznych wynikające z fluorozy nie wymagają jakichkolwiek działań, gdyż mleczaki z czasem wypadną, o tyle w przypadku zębów stałych mogą stanowić przyczynę dużych kompleksów. W tym przypadku, w celu poprawy estetyki uśmiechu stomatolog może spróbować wyrównać kolor za pomocą mikroabrazji (starcia mikroskopijnej warstwy szkliwa) lub wybielania zębów, a w razie braku zadowalających efektów przykryć przebarwienia licówkami bądź materiałem kompozytowym. Jeżeli fluoroza jest zaawansowana wskazane jest leczenie protetyczne polegające na odbudowie zęba koroną ceramiczną. W przypadku hipoplazji szkliwa oraz niedoboru wapnia zaleca się lakowanie bruzd oraz fluoryzację, które skutecznie zabezpieczą zęby oraz regularne szczotkowanie zębów pastą z fluorem. Białe plamy na zębach wynikające z niedoboru wapnia dobrze jest również „przykryć” preparatem ze specjalnej ultrapłynnej żywicy, która po wniknięciu w szkliwo i zębinę zatrzyma dalszy postęp próchnicy i pozwoli raz na zawsze pozbyć się problemu niechcianych przebarwień. Zabieg ten to tzw. infiltracja żywicą, która jest nieinwazyjna, całkowicie bezbolesna i bezpieczna nawet dla najmłodszych pacjentów i przyszłych mam. Oprócz wdrożenia odpowiedniego leczenia stomatologicznego, w przypadku hipoplazji szkliwa i niedoboru wapnia ważna jest również zmiana nawyków żywieniowych. W pełni zbilansowana dieta, bogata w składniki odżywcze, jest w stanie uchronić nasze uzębienie przed niechcianymi, nieestetycznymi białymi plamkami.