Znieczulenie – stomatologia
Znieczulenie miejscowe w stomatologii, bo z takim mamy najczęściej do czynienia, było kiedyś zarezerwowane głównie do zabiegów poważniejszych i wyjątkowo bolesnych, takich jak na przykład usunięcie zęba czy leczenie kanałowe. Obecnie, chociażby ze względu na jego ogólnodostępność i fakt, że każdy z nas ma inny próg bólu, znieczulenie może być zastosowane praktycznie w każdym przypadku. To znaczy nie tylko wtedy, gdy istnieją obawy, że zabieg może być wyjątkowo bolesny, ale również wtedy, gdy Pacjentowi towarzyszy sam (mniej lub bardziej irracjonalny) strach przed bólem. Warto wiedzieć, że znieczulenie miejscowe w stomatologii nie tylko zwiększa komfort Pacjenta, ale i ułatwia pracę dentyście. Czemu? Bowiem jego „skutkiem ubocznym” jest zmniejszenie wydzielania śliny i co za tym idzie wytworzenie suchego środowiska w jamie ustnej. A takie, wyraźnie zwiększa efektywność wielu zabiegów stomatologicznych – chociażby popularnego zakładania plomby.
Jak działa znieczulenie w stomatologii?
Środki znieczulenia miejscowego, bez względu na to w jakiej dziedzinie medycyny są stosowane, mają ten sam schemat działania. Mianowicie blokują na pewien czas kanał sodowy mieszczący się w komórkach nerwowych i odpowiadający za przekazywanie informacji o bólu do mózgu. Mózg w tej sytuacji przez pewien czas nie wie, co się dzieje z tkankami w znieczulonym miejscu. Warto dodać, że znieczulenie „wyłącza” jedynie ból, natomiast w dalszym ciągu wyczuwamy inne bodźce jak chociażby dotyk czy ucisk. Znieczulenie miejscowe w stomatologii ma różny czas trwania. Zależy oczywiście od anatomii Pacjenta i podanej dawki leku, na ogół jednak przestaje działać po upływie jednej czy dwóch godzin.
Znieczulenie miejscowe w stomatologii – rodzaje
Znieczulenie miejscowe w stomatologii, w zależności od techniki jego podania może być powierzchniowe, nasiękowe i przewodowe. Znieczulenie powierzchniowe występuje w formie żelu, kremu, plastra bądź aerozolu, który aplikuje się na powierzchni śluzówki jamy ustnej na kilka minut przed wykonywanym zabiegiem. Znieczulenie to charakteryzuje się najszybszym a zarazem najkrótszym działaniem, utrzymuje się bowiem około 15 minut. Z racji tego najczęściej jest stosowane przed podaniem docelowego znieczulenia w formie zastrzyku oraz przed usunięciem rozchwianych zębów mlecznych w przypadku Małych Pacjentów. Znieczulenie nasiękowe (infiltracyjne) polega z kolei na wstrzyknięciu za pomocą jednorazowej strzykawki z igłą anestetyka pod błonę śluzową jamy ustnej w bezpośrednią okolicę zęba, który będzie leczony. Zastrzyk pozbawia czucia końcówki nerwowe obecne w zębinie, dzięki czemu Pacjent nie czuje dziąsła, języka i policzka. Znieczulenie miejscowe nasiękowe w stomatologii najczęściej wykorzystywane jest w przypadku leczenia i usuwania dolnych siekaczy i zębów górnych. W przypadku dolnych trzonowców i przedtrzonowców (m.in. ósemek) stosuje się natomiast znieczulenie przewodowe. Ten typ znieczulenia polega na aplikacji leku uśmierzającego ból bezpośrednio w miazgę czyli w nerw zębodołowy, co niestety wiąże się z niezbyt przyjemnym uczuciem. W wyniku tego działania Pacjent nie tylko nie odczuwa bólu, ale i również dotyku oraz temperatury. Znieczulenie przewodowe ponadto powoduje zesztywnienie połowy twarzy, wliczając w to wargę dolną, język oraz brodę. Objawy te mogą utrzymywać się nawet do kilku czy kilkunastu godzin po zabiegu.
Znieczulenie komputerowe
Dla wszystkich tych, którzy oprócz bólu boją się igieł i strzykawek, znieczulenie komputerowe okaże się istnym wybawieniem. To innowacja na rynku stomatologicznym, pozwalająca znieczulić Pacjenta za pośrednictwem aplikatora przypominającego długopis, podłączonego do specjalnego ekranu komputera. W tym przypadku ciśnienie i ilość podawanego środka znieczulającego nadzoruje komputer, dzięki czemu Pacjent unika nieprzyjemnego uczucia rozpierania tkanek, które pojawia się przy znieczuleniu zwykłą strzykawką. Znieczulenie komputerowe zwykle poprzedzone jest wcześniejszym znieczuleniem powierzchniowym miejsca wkłucia, co już w pełni pozwala wyeliminować niepotrzebny stres oraz ból Pacjenta. Warto nadmienić, że znieczulenie komputerowe pozwala również uniknąć nieprzyjemnych konsekwencji standardowego znieczulenia – opuchlizny i zesztywnienia twarzy. Pacjent zachowuje zatem pełną swobodę i mimikę twarzy nie tylko po samym zabiegu, ale i w trakcie działania leku znieczulającego. Znieczulenie komputerowe posiada programy znieczulenia nasiękowego i przewodowego. Może być bezpiecznie stosowane zarówno u dorosłych, jak i u Małych Pacjentów.
Sedacja wziewna – na czym polega?
Jedną z kolejnych metod cieszących się w ostatnich latach coraz większą popularnością jest sedacja wziewna czyli znieczulenie gazem rozweselającym. Gaz rozweselający to popularna nazwa mieszanki tlenu i podtlenku azotu, które podane w odpowiednich proporcjach znoszą niepokój, strach, rozluźniają organizm oraz wyciszają Pacjenta. Właśnie dlatego sedacja wziewna polecana jest szczególnie w przypadku osób z dentofobią i dzieci nadpobudliwych, z wymiotami na tle nerwowym oraz z astmą i padaczką (udowodniono bowiem, że metoda ta znacznie zmniejsza ryzyko ataku spowodowanego stresem). W przypadku Małych Pacjentów jedynym warunkiem umożliwiającym dokonanie sedacji jest odpowiedni wiek (powyżej 3 roku życia) oraz drożność noska. Sedacja wziewna podawana jest przez specjalną maseczkę dostosowaną do twarzy i wieku Pacjenta, którą zakłada się na nos. Gabinety stomatologiczne specjalizujące się w leczeniu Małych Pacjentów oferują nawet maseczki zapachowe – truskawkowe, waniliowe, pomarańczowe czy nawet o zapachu gumy balonowej. Po około 5 minutach oddychania w maseczce przez nos, gaz dociera do mózgu i wówczas wywołuje stan błogiego relaksu, niektórzy Pacjenci uczucie to porównują nawet do latania. Sedacja wziewna jest metodą skuteczną i w pełni bezpieczną. Świadczy o tym chociażby fakt, że oprócz gabinetów stomatologicznych, bardzo chętnie wykorzystuje się ją podczas porodów.
Znieczulenie miejscowe w stomatologii – przeciwskazania
Znieczulenie komputerowe, sedacja wziewna i standardowe znieczulenie strzykawką mogą być stosowane praktycznie w każdym przypadku, istnieje jednak jeden wyjątek od tej reguły. Bezwzględnym przeciwskazaniem do zastosowania znieczulenia jest mianowicie uczulenie Pacjenta na dany środek znieczulający, to może bowiem nawet doprowadzić do jego śmierci. W przypadku osób z niezdiagnozowaną alergią, stomatolog przed podaniem znieczulenia może wykonać próbę alergiczną polegającą na wstrzyknięciu w przedramię niewielkiej dawki substancji znieczulającej. Jeżeli nie pojawi się odczyn alergiczny w postaci pokrzywki, będzie można dokonać znieczulenia wcześniej wybranym anestetykiem.